Co to jest zdolność kredytowa i co na nią wpływa?

Zdolność kredytowa, będąca elementem ogólnej oceny kredytowej, to nic innego, jak ocena możliwości spłaty danego zobowiązania wraz z należnymi kosztami, zgodnie z przyjętymi warunkami kredytowania.

co to jest zdolność kredytowa i co na nią wpływa

W wyniku badania zdolności kredytowej bank (lub każda inna instytucja finansowa udzielająca kredytów i pożyczek) ocenia możliwość spłaty zobowiązania z tytułu zaciągniętego zobowiązania przez konsumenta.

Głównym celem oceny zdolności kredytowej jest zminimalizowanie wystąpienia ryzyka wystąpienia niewypłacalności kredytobiorcy, a tym samym powstaniem niebezpieczeństwa nie spłacenia przez niego zaciągniętego zobowiązania.

Obowiązek zbadania zdolności kredytowej wynika z:

  • zasady odpowiedzialnego kredytowania i pożyczania środków pieniężnych, zawartej między innymi w motywach dyrektywy 2008/48/WE 1. Zgodnie z nią, państwa członkowskie UE, powinny podjąć odpowiednie działania w celu promowania odpowiedzialnych praktyk na wszystkich etapach kredytowych stosunków umownych (motyw 26 dyrektywy 2008/48/WE).
  • Ustawy o kredycie konsumenckim zgodnie z artykułem 9 ustęp 1–3 z uwzględnieniem artykułu 70 ustawy – Prawo bankowe oraz z innymi regulacjami obowiązującymi te podmioty.
Obowiązek dokonania oceny zdolności kredytowej ciąży wyłącznie na kredytodawcy i nie może go powierzyć pośrednikowi kredytowemu.

Analiza możliwości spłaty przez konsumenta zobowiązania jest dokonywana przez bank na podstawie:

  • zebranych przez niego informacji uzyskanych od konsumenta lub
  • dokonywana jest na podstawie informacji zawartych w bazie danych: banku lub pozyskanych z odpowiednich baz danych lub zbiorów danych kredytodawcy.

Ubiegając się o kredyt, jesteśmy zatem zobowiązani do przedstawienia, na żądanie kredytodawcy, dokumentów i informacji, które są niezbędne do dokonania oceny zdolności kredytowej.

W przypadku odmowy udzielenia kredytu na podstawie informacji zawartych w bazie danych (lub zbiorze danych kredytodawcy), to na banku ciąży obowiązek przekazania konsumentowi bezpłatnej informacji o wynikach tego sprawdzenia oraz wskazania baz danych, w których tego sprawdzenia dokonano.

Obowiązek badania zdolności kredytowej oznacza publicznoprawny zakaz udzielania kredytów podmiotom, które nie posiadają zdolności kredytowej. Nie ma zatem takiego produktu kredytowego, jak kredyt bez zdolności kredytowej!

Ocena zdolności kredytowej na podstawie Ustawy o kredycie konsumenckim

Ma ona charakter oceny indywidualnej, ponieważ dotyczy możliwości spłaty kredytu przez konkretnego konsumenta. Artykuł 9 ustęp 2 tejże ustawy określa źródła, w oparciu o które kredytodawca powinien dokonywać oceny zdolności kredytowej konsumenta.

Przepis wymienia informacje uzyskane od konsumenta lub informacje z odpowiednich baz danych lub zbiorów danych kredytodawcy.

W Polsce największymi bazami danych, które dysponują historią kredytową konsumentów, jest BIK (Biuro Informacji Kredytowej) oraz System Bankowy Rejestr.

Biura informacji gospodarczej nie posiadają historii kredytowej konsumentów!

Dokonując ocenę zdolności kredytowej banki biorą pod uwagę informacje dotyczące m.in.: uzyskiwanych zarobków i ich źródłach, liczby osób pozostających na utrzymaniu kredytobiorcy, jego sytuacji majątkowej, łącznie ze spłacanymi innymi zobowiązaniami.

W procesie badania zdolności kredytowej istotną rolę odgrywają załączniki do wniosku kredytowego, w których znajdują się m.in. zaświadczenia lub oświadczenia o wysokości miesięcznych dochodów oraz o stanie rodzinnym.

Ocenę zdolności kredytowej bank może dokonać również na podstawie informacji zgromadzonych w wewnętrznym zbiorze danych (często stosowane w przypadku ubiegania się o limit w koncie). Są to zazwyczaj informacje pochodzące z poprzednio zawieranych umów kredytowych z bankiem oraz informacje uzyskane z baz danych i wprowadzone do zbioru danych kredytodawcy.

Obowiązek prawidłowego wypełnienia wniosku (zgodnie ze stanem faktycznym) ciąży na konsumencie i prawidłowo wypełniony jest podstawą do rozpoczęcia przez bank procedury jego weryfikacji.


1 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX%3A32008L0048.
1 Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. 2011 nr 126, poz. 715
ze zm.) https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20111260715.
https://kredytyporownywarka.pl/co-wplywa-i-jak-poprawic-zdolnosc-kredytowa/.

co to jest zdolność kredytowa i co na nią wpływa